Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck

Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck in 1901, het jaar waarin zij schietles nam Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck in 1901, het jaar waarin zij schietles nam

Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck (Den Helder 1876-Den Haag 1956), (freelance) journaliste maar vooral ook feministe die, bestuurlijk zowel als persoonlijk, op tal van terreinen actief is geweest, onder meer in de strijd tegen de gereglementeerde prostitutie en de handel in meisjes, in de vrouwenkiesrechtbeweging, in de Vereeniging “Onderlinge Vrouwenbescherming”, in het salonfähig maken van de reformkleding, in de dierenbescherming, in de Vrijzinnig-Democratische Bond, in het Comité ter Bevordering van Geneeskundig Onderzoek vóór het huwelijk, in de Economische Bond en in de Vrijheidsbond waarin deze later opging, in de Nederlandsche Unie voor Vrouwenbelangen, in het Nederlandsch Padvindsters Gilde, in Eerste Nederlandsche Soroptimist Club (Den Haag), later ook in de landelijke Unie van Soroptimisten Clubs, en in de Club (later: Bond) van Vrouwen werkzaam in Bedrijf en Beroep.

Van zichzelf zei zij overigens al vroeg ‘een slecht vereenigingsmensch’ te zijn.

In de bestaande literatuur over Wijnaendts Francken-Dyserinck wordt steevast aandacht besteed aan haar herhaald pleidooi voor een vrouwendienstplicht, te vervullen in ziekenhuizen, het Rode Kruis, kraamklinieken, kinderbewaarplaatsen, of andere plaatsen waar vrouwen hun traditionele zorgtaken zouden kunnen leren en vervullen. Haar lid van de Volksweerbaarheid, en de schietlessen die zij nam – beide in de literatuur niet opgemerkt – suggereren dat haar, althans in 1902, een minder traditionele, wellicht zelfs militanter taakopvatting van vrouwen voor ogen stond.

Wijnaendts Francken-Dyserinck had zelf duidelijk het idee dat zij een biografie verdiende, en heeft daartoe een uitgebreid archief nagelaten (IAV-collectie in Atria, Amsterdam). Zij had gelijk. Helaas is het tot op heden bij aanzetten gebleven.


Verder lezen

- ‘Mevrouw W. Wijnaendts Francken-Dyserinck’, in: Hollandsche revue 10 (1905) 26-35.

- Pauline & Herman Middendorp, ‘Bij Mevr. Wijnaendts Francken-Dyserinck’, in: De vrouw in de XXste eeuw 8 (1918) 273-276.

- E. van Raalte, ‘Esther Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck’, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1957-1958 (1958) 84-96.

- Biografisch Woordenboek van Nederland 4 (1994).

- Liesbeth Kortbeek, ‘Zusters, weest bereid! Het gemeenschapsdenken van Esther Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck (1876-1956)’, in: Ex tempore 16 (1996). 97-110 [gebaseerd op een scriptie met gelijke titel aan de KUN (1995)].

- Petra de Vries, ‘Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck’, in: Herman Beliën e.a. (red.), In de vaart der volkeren. Nederlanders rond 1900, Amsterdam 1998, 173-182.

Aanvullende informatie

  • Gepubliceerd: 22 januari 2010
Laatst aangepast: 08 juni 2020

Wilhelmina Drucker